Recent zijn twee consultaties gestart door toezichthouders over de online keuzeomgeving. Hiermee wordt bedoeld de manier waarop een website is ingericht om producten of diensten te verkopen. De consultaties zijn van belang voor alle professionele partijen die online producten of diensten aanbieden. Specifiek worden ook aanbieders genoemd die online diensten aanbieden in ruil voor persoonsgegevens, zoals aanbieders van sociale media (reviews, likes) of online games (lootboxes, microtransacties).
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) beschrijven in hun consultatiedocumenten dat de inrichting van de online keuzeomgeving een consument in een bepaalde richting kan sturen. Zij willen dat de keuzeomgeving ertoe bijdraagt dat de consument de voor hem of haar beste keuze maakt. De AFM en de ACM maken beiden in hun toezicht steeds meer gebruik van gedragswetenschappelijke inzichten en daar zijn deze consultatiedocumenten ook op gebaseerd.
AFM
De Principes voor de keuzeomgeving van de AFM zien op financiële ondernemingen. Het document is 13 pagina’s lang en bevat 12 principes voor de keuzeomgeving. De principes “bieden handvatten bij de invulling van wettelijke vereisten waarvoor de AFM dit van toegevoegde waarde acht“, aldus de AFM.
ACM
De Leidraad bescherming van de online consument van de ACM geldt voor alle sectoren, behalve als er specifieke uitzonderingen zijn benoemd, zoals financiële activiteiten en diensten. De leidraad is volgens de ACM ook van toepassing op de Telecommunicatiewet, omdat bepalingen hieruit “een brede werking hebben voor online handelaren“. Het document van 63 pagina’s bevat uitleg over mogelijke gedragingen van handelaren en geeft voorbeelden van gedrag dat volgens de ACM wel en niet geoorloofd is. Dan gaat het bijvoorbeeld om bepaalde verdienmodellen bij games (zoals in-app aankopen of lootboxes), zogenaamd sociaal bewijs (bijvoorbeeld online reviews, volgers en likes) en de volgorde en presentatie van producten en diensten (waaronder betaalde plaatsing of onduidelijke financiële relaties).
Afbakening?
Alhoewel de AFM en de ACM proberen de documenten van elkaar af te bakenen – door te stellen dat het ene document ziet op financiële ondernemingen en het andere document op alles met uitzondering van financiële activiteiten en diensten – laat de praktijk zien dat deze grens niet zo makkelijk te trekken is. In de praktijk worden immers combinaties van producten en diensten aangeboden. Bijvoorbeeld: een aanbieder die online een bundel van telefonie, internettoegang en een eindapparaat – zoals een modem of een smartphone – op afbetaling aanbiedt, kan in de toekomst zowel onder de leidraad van de ACM als de principes van de AFM vallen. Bovendien wordt momenteel de Telecommunicatiewet gewijzigd, naar aanleiding van de gewijzigde Europese richtlijn, waardoor op diezelfde bundel in z’n geheel sowieso uitgebreide sectorspecifieke informatie- en transparantieverplichtingen zullen gaan gelden.
Termijnen
De consultatietermijn loopt voor beide documenten tot 16 januari 2020. Wij kunnen ons voorstellen dat de consultatiedocumenten leiden tot veel vraagtekens. U kunt met vragen uiteraard terecht bij de auteurs.
