De Autoriteit Consument & Markt (hierna: “ACM”) en de Europese Commissie zien er op toe dat bedrijven zich aan de mededingingsregels houden. Regelmatig leidt een vaststelling van het overtreden van de mededingingsregels tot het opleggen van hoge boetes. In het verleden hebben clementieregelingen[1] van mededingingsautoriteiten een centrale rol gespeeld in de opsporing en juridische bewijsvoering van overtredingen van het kartelverbod.[2]
De Europese Commissie heeft vandaag een nieuw anoniem klokkenluidersinstrument geïntroduceerd waarmee zij personen, die kennis hebben van het bestaan of de werking van een kartel of andere soorten mededingingsinbreuken, uitnodigt te helpen in haar strijd tegen kartels en andere concurrentievervalsende praktijken.
Met het nieuwe klokkenluidersinstrument kunnen individuen de Europese Commissie op anonieme basis op de hoogte brengen van kartels of andere mededingingsinbreuken. Dit instrument krijgt zijn plaats naast de al bestaande clementieregeling van de Commissie, en zal de werking daarvan versterken. De bestaande clementieregelingen (van zowel ACM als de Commissie) bieden ondernemingen of -in Nederland- feitelijk leidinggevende personen de mogelijkheid hun eigen deelname aan een kartel te melden bij de mededingingsautoriteit in ruil voor boeteverlaging in de daarop volgende boeteprocedure.
Het vandaag geïntroduceerde instrument van de Commissie maakt het nu ook mogelijk voor individuen om de Commissie op anonieme basis te tippen over overtredingen van de mededingingsregels waar zij kennis van hebben. De Commissie heeft hiervoor op haar website een speciaal ontworpen, versleuteld berichtensysteem geplaatst dat de anonimiteit van de tipgever moet waarborgen. Het berichtensysteem wordt beheerd door een externe serviceprovider die als tussenpersoon alleen de inhoud van ontvangen berichten doorgeeft, zonder de metagegevens door te zenden waarmee de klokkenluider zou kunnen worden geïdentificeerd. Naast de mogelijkheid tot het verstrekken van informatie geeft het berichtensysteem van de Commissie anonieme klokkenluiders tevens de keuze om de Commissie te vragen te reageren op hun berichten.
Het nieuwe klokkenluidersinstrument van de Commissie maakt het voor individuen makkelijker om de Commissie te informeren met betrekking tot kartels en andere concurrentievervalsende praktijken, terwijl hun anonimiteit gewaarborgd blijft. Bijvoorbeeld werknemers die voorheen wel bevreesd konden zijn voor de gevolgen van het optreden als klokkenluider tegen hun eigen werkgever, zullen met dit instrument wellicht minder geremd zijn om voor hun werkgever belastende informatie met de Commissie te delen. Of dit in de praktijk tot opsporing van meer kartels en andere inbreuken op het mededingingsrecht zal leiden, valt nog te bezien.
[1] Zie Mededeling van de Commissie betreffende immuniteit tegen geldboeten en vermindering van geldboeten in kartelzaken (2006/C 298/11) en de Wijzigingen aan de mededeling van de Commissie betreffende immuniteit tegen geldboeten en vermindering van geldboeten in kartelzaken (2015/C 256/01). Zie voor de clementieregeling van ACM: Beleidsregel van de Minister van Economische Zaken van 4 juli 2014, nr. WJZ/14112586, tot vermindering van geldboetes betreffende kartels (Beleidsregel clementie).
[2] Artikel 6 Mededingingswet (Mw.) en artikel 101 Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).
