Inleiding
Op 12 april 2017 hebben de Ministeries van Economische Zaken en Veiligheid en Justitie het concept wetsvoorstel inzake de wettelijke verankering gedragscode franchise ter consultatie gepubliceerd. Met dit concept wetsvoorstel wordt beoogd de in 2016 gepubliceerde Nederlandse Franchise Code (hierna: “NFC“) te codificeren. Belanghebbenden wordt de mogelijkheid geboden op het concept wetsvoorstel te reageren tot 25 mei 2017. Het is hiermee de eerste keer dat er Nederlandse wetgeving komt terzake franchising.
Ingevolge het concept wetsvoorstel wordt een nieuwe titel toegevoegd aan Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: “BW“). Partijen bij een franchiseovereenkomst zouden, bij aanname van het concept wetsvoorstel, de NFC dan verplicht toe moeten passen op die franchiseovereenkomst. De NFC bestaat op het moment slechts nog uit zelfregulerende gedragsregels voor de sector.
Doel
Het doel van het concept wetsvoorstel is om de positie van de franchisenemer te versterken (concept wetsvoorstel, p. 5). Dit is volgens de Ministers noodzakelijk geworden op grond van twee recente veranderingen in de franchisebranche:
1. vaker waargenomen misbruik van het franchise-concept voor frauduleuze of misleidende handelspraktijken; en
2. het grote verschil in onderhandelingspositie tussen de franchisegever en franchisenemer, waarin de franchisegever het overwicht heeft (concept wetsvoorstel, p. 7).
Om dit tegen te gaan beoogt het concept wetsvoorstel de informatiepositie van de franchisenemer te versterken (concept wetsvoorstel, p. 7). Daarnaast moet het, met het concept wetsvoorstel, makkelijker worden voor franchisenemers om oneerlijke bedingen uit franchiseovereenkomsten te vernietigen (concept wetsvoorstel, p. 7).
Concept wettekst
Definities
In het concept wetsvoorstel staan drie nieuwe artikelen. In het eerste voorgestelde artikel, art. 7:399f BW, worden de definities voor de nieuwe titel in het BW bepaald. Hierbij is zoveel mogelijk aangesloten bij de Europese Groepsvrijstellingsverordening, de Richtsnoeren inzake verticale beperkingen van de Europese Commissie en de NFC (concept wetsvoorstel, p. 26) .
Gedragscode
Het tweede artikel van het concept wetsvoorstel, art. 7:399g BW, bepaalt in het eerste lid dat er bij algemene maatregel van bestuur een gedragscode kan worden aangewezen als die gedragscode aan bepaalde eisen voldoet. De NFC bevat alle elementen die in dat lid genoemd worden als vereiste voor een aanwijsbare gedragscode (concept wetsvoorstel, p. 29). De Ministers beogen de NFC dan ook per algemene maatregel van bestuur aan te wijzen als gedragscode waar dit concept wetsvoorstel naar verwijst (concept wetsvoorstel, p. 21).
Het tweede lid bepaalt dat de franchisegever en de franchisenemer in beginsel de NFC toe zullen moeten passen. Hierbij onderkennen de Ministers echter dat de NFC niet altijd onverkort op alle franchiseovereenkomsten kan worden toegepast (concept wetsvoorstel, p. 11). Om die reden staat het concept wetsvoorstel franchisenemers en franchisegevers toe om in voorkomende gevallen bepalingen van de NFC buiten toepassing te laten of daarvan af te wijken. De franchisegever en de franchisenemer moeten in de franchiseovereenkomst dan wel voorzien in:
a. “een duidelijk en begrijpelijk schriftelijk beding waarin is bepaald dat van de in de gedragscode opgenomen voorschriften wordt afgeweken en op welke wijze dit gebeurt; en
b. een schriftelijke toelichting waarom daarvoor gekozen is” (concept wetsvoorstel, p. 3).
Afwijking; mogelijke vernietigbaarheid
Naast deze vereisten hebben de Ministers verduidelijkt dat de argumenten die voor afwijking aangevoerd worden, die afwijking inhoudelijk redelijk moeten rechtvaardigen (concept wetsvoorstel, p. 35). Daarnaast moeten de argumenten duidelijk maken waarom de NFC in de specifieke franchiseovereenkomst niet werkbaar zijn. De argumenten moeten concreet maken van welke specifieke voorschriften van de NFC wordt afgeweken en waarom (concept wetsvoorstel, p. 36). Gebeurt dit niet, dan is een beding in de franchiseovereenkomst waarbij van de gedragscode wordt afgeweken, vernietigbaar.
De Ministers stellen ook dat in een franchiseovereenkomst de werking van de NFC niet compleet uitgesloten kan worden (concept wetsvoorstel, p. 36). Ten slotte mogen argumenten die aangedragen worden om van de NFC af te wijken niet te algemeen van aard zijn (concept wetsvoorstel, p. 36).
Er is dus voor franchisegevers en franchisenemers een mogelijkheid om van een beperkt aantal bepalingen van de NFC af te wijken. Om van die mogelijkheid gebruik te kunnen maken, zullen franchisegevers en franchisenemers echter wel aan een lange lijst voorwaarden moeten voldoen.
Het vierde lid van het voorgestelde art. 7:399g BW bepaalt het gevolg indien geen rekening gehouden wordt met het tweede lid van dat artikel. Indien van een beding in de franchiseovereenkomst van de gedragscodevoorschriften wordt afgeweken, maar daarbij de voorschriften van het tweede lid niet worden nageleefd, kan dat beding vernietigd worden.
Termijn toepasselijkheid
Ten slotte wordt in het concept wetsvoorstel nog de termijn voor de toepasselijkheid van de voorgestelde regels op reeds bestaande franchiseovereenkomsten vastgesteld op vijf jaar na inwerkingtreding van de wet. Hierbij hebben de Ministers aangesloten bij de meest gangbare duur van een franchiseovereenkomst (concept wetsvoorstel, p. 39). Voor overeenkomsten met een langere looptijd dan vijf jaar, geldt dat deze toch na vijf jaar in overeenstemming zullen moeten zijn met de NFC.
Consultatietermijn
Belanghebbenden kunnen tot 25 mei 2017 reageren op het concept wetsvoorstel via de volgende link: https://www.internetconsultatie.nl/franchise/reageren.
