Op 27 juni 2019 heeft de Rechtbank Rotterdam de boete die de Autoriteit Consument en Markt (“ACM“) had opgelegd aan de NS voor overtreding van het verbod op misbruik van een economische machtspositie vernietigd. Het was de eerste boete voor een dergelijke overtreding in jaren. Volgens de ACM had NS misbruik gemaakt van haar machtspositie op het Hoofdrailnet door tijdens de Limburgse OV-aanbesteding (a) een verlieslatend bod in te dienen en (b) haar concurrenten ernstig te hinderen in die aanbesteding door een combinatie van uitsluitingspraktijken. Dit alles om de gunning van de aanbestedingsopdracht veilig te stellen.
In de uitspraak van de rechtbank worden twee belangrijke voorvragen ontkennend beantwoord:
- Had NS überhaupt een machtspositie op de markt van het Hoofdrailnet?
- Was er voldoende verband tussen de machtpositie van de NS op de markt van het Hoofdrailnet en de markt waarop het vermeende misbruik heeft plaatsgevonden?
De ACM heeft volgens de rechtbank niet overtuigend bewezen dat NS een machtspositie heeft op de markt van het Hoofdrailnet. Daarnaast is het verband tussen de positie van NS op het Hoofdrailnet en de Limburgse aanbesteding, waar het misbruik volgens de ACM heeft plaatsgevonden, onvoldoende duidelijk.
Deze uitspraak wordt om ten minste twee redenen als een tegenslag voor de ACM beschouwd. Allereerst was de boete de eerste in jaren voor een overtreding op het verbod van misbruik van een machtspositie. Ten tweede is NS in principe de grootste spoorwegexploitant in Nederland en was de verwachting dat de ACM de machtspositie van NS op het Hoofdrailnet wel vast had kunnen stellen.
Uit deze uitspraak blijkt eens te meer de hoge bewijslast voor de ACM bij het opleggen van een boete en dat de Nederlandse rechter niet terughoudend is in de toetsing van mededingingsrechtelijke besluiten.
Onlangs publiceerde Mariska van de Sanden en Tialda Beetstra hierover een blog op ‘Kluwer Competition Law Blog’. In die blog bespreken zij:
- waarom ACM meende dat NS over een economische machtspositie beschikte en er wel een voldoende verband was tussen beide markten;
- de belangrijkste overwegingen van de uitspraak; en
- in hoeverre NS de vlag al uit kan hangen.
Link naar de blog.
Link naar de uitspraak.
Link naar nieuwsbericht ACM over het boetebesluit.
Link naar nieuwsbericht ACM over de uitspraak.